Van oudsher hebben (semi-) overheidsinstellingen het monopolie op straffen. Zo kan de staat politie en leger inzetten om het overtreden van regels te handhaven. Zij maken regels waarvan het overtreden tot straf kan leiden. Gek genoeg blijkt uit 60.000 repliceerbaar wetenschappelijk onderzoek dat niet straffen of het dreigen met straffen duurzaam gedrag verandert, maar het direct belonen van gewenst gedrag. De maatregelen van politici en maatschappelijke ondernemeingen zijn dan ook meestal ineffectief. Om gedrag te veranderen is het nodig het wenselijke gedrag te specificeren en te meten om te bepalen of (belonings)interventies inderdaad effectief zijn. Het blijkt dat politici en maatschappelijke ondernemingen nog niet op de hoogte zijn van deze wetenschap van gedragsanalyse. NLG voorziet in het opvullen van deze leemte en helpt politici en maatschappelijke ondernemingen in het toepassen van de gedragsanalyse op maatschappelijke problemen
Voorbeeld: op tijd komen, afspraken nakomen
Bij veel projecten leeft de wens dat men zich aan afspraken houdt. Een voorbeeld van het toepassen van de gedragsanalyse bij het nakomen van afspraken wordt hier gegeven:
Een overheidsinstellng organiseert een training gedragsverandering. Hieraan doen 10 mensen mee. De trainer houdt bij hoe veel mensen op tijd komen na pauzes. Tijdens de nulmeting blijkt dat na de eerste drie pauzes respectievelijk 3, 4 en 3 van de tien deelnemers op tijd terug zijn in de cursusruimte. De trainer laat dit in een grafiek zien. Na enige tijd vraagt een deelnemer wat de trainer aan het meten is. Hij vertelt dat hij gedrag aan het meten is, in dit geval op tijd komen. De cursist vraagt of dit zo belangrijk is. De trainer antwoordt dat dit inderdaad helpt bij het leren als hij op de afgesproken tijd kan beginnen, maar dat het vooral een illustratie is hoe je gedrag kunt veranderen. Na de volgende pauze is iedereen op tijd.
Wat heeft de trainer tot nu toe gedaan? Ten eerste gespecificeerd wat hij wil: dat men zich aan afspraken houdt en op tijd komt na pauzes. Dit is een helder meetbare gedraging die gemakkelijk in een grafiek te zetten is. Vervolgens is hij de interventie gestart door de deelnemers te informeren over de groepsprestatie en inizcht te geven in de nulmeting. Deze interventie resulteerde direct in een drastische gedragsverandering, een maximale prestatie.
Om het gedrag duurzaam te veranderen is het nodig de overige stappen van gedragsverandering te zetten. Een gewoonte is niet in een keer veranderd. De eerstvolgende stap is het stellen van doelen en de daaropvolgende stap het bepalen van een beloning als het doel behaald wordt. Hoe wordt dit in het vat gegoten? Omdat de maximale prestatie direct is geleverd is het doel om dit niveau te handhaven. De groep ach dit mogelijk, de trainer remt de groep bewust wat af door het doel op 9 in plaats van 10 deelnemers op tijd te stellen omdat zich altijd omstandigheden kunnen voordoen die de deelnemers niet in de hand hebben.
Afgesproken wordt dat een beloning zal worden gegeven als tijdens de rest van de cursus gemiddeld minimaal 9 mensen na pauzes op tijd terug zijn.
Welke beloning wordt afgesproken? De groep weet niet zo snel iets te bedenken. Aangezien de trainer tevens yogaleraar is stelt hij voor een gratis yogales te geven na de opleiding als het doel wordt bereikt. Hiermee gaat de groep akkoord.
Het einddoel wordt gehaald en de yogales gegeven.
Discussie. Gedragsverandering is niet heel ingewikkeld als je de basisbeginselen beheerst. Het is juist de kunst om ingewikkelde processen als leiderschap, cultuur en motivatie te concretiseren in simpel gedrag. Anders gebeurt er niets, maar worden wel enorme kosten gemaakt. De enige manier om gedrag duurzaam te veranderen is om de stappen van gedragsverandering systematisch te oefenen tijdens een opleiding.
Voorbeeld waarom gedragsverandering nodig is: problematische schulden
Problematische schulden bij 600.000 huishoudens is een maatschappelijk probleem. Naast de persoonlijke drama’s kost het ons 11 miljard per jaar. Op massale schaal zijn we de symptomen van de schulden aan het bestrijden. Van het opleggen van nog meer boete’s en straffen tot de driejarige schuldsanering waar men met minimale middelen moeten rondkomen.
Neem nu Esther, 28, alleenstaande moeder van twee kinderen. De vader is spoorloos verdwenen. Sinds de geboorte van haar eerste zoon Joey (3) wou ze goed voor hem zorgen. Ze wil hem een betere jeugd geven dan zij zelf heeft gekend. Mooie kleertjes, speelgoed, goed eten, etc. Maar met een Wajong-uitkering en het betalen van de vaste lasten blijft er niet veel over. Gelukkig biedt de bank uitkomst, je blijkt heel makkelijk een creditcard te kunnen aanvragen. Ook bieden veel winkels de mogelijkheid om producten aan te schaffen op afbetaling. Dit alles is natuurlijk niet gratis, hoge rentes over het geleende geld moeten maandelijks betaald worden. Het duurt niet lang of Esther krijgt brieven van verschillende incassobureaus. Er worden al snel boete’s opgelegd omdat ze niet op tijd kan betalen. Dan volgen de deurwaarderskantoren. De originele schuld van 3000 euro loopt al snel op tot 8000 euro. Samen met betalingsachterstanden bij de woningbouwcorporatie, zorgverzekeraar en energieleverancier heeft Esther nu een schuld van 23.000 euro. Zo snel als de schulden oplopen loopt ook de stress binnen het gezin op. Dat merken haar kinderen ook, het gaat niet goed in het jonge gezin. Na een melding bij Jeugdzorg komt Esther bij o.a. bij de schuldhulpverlening terecht. Ze komt uiteindelijk in aanmerking voor de WSNP waarin haar schulden in drie jaar kwijtgescholden worden. De WSNP betekent dat Esther drie jaar op een absoluut minimum van 50 euro per week leeft. Een bewindvoerder ziet er op toe dat Esther geen nieuwe schulden maakt in de drie jaar. Na drie zware jaren is de WSNP en de bewindvoering gelukkig ten einde. Het is een opluchting om weer meer dan 50 euro te kunnen besteden. Dan ziet ze online een mooie jas voor Joey, je kan zelfs achteraf en in termijnen betalen…
In de praktijk zien we veel mensen zoals Esther terugvallen in eerder vertoond gedrag. Zonder te investeren in nieuw gedrag blijven we symptomen bestrijden om in dit geval problematische schulden aan te pakken.